Bu soruyu hiç kendinize sordunuz mu? Yazdığınız kodun kalitesinden memnun kalmadığınız oldu mu? Ben bu soruyu kendime defalarca sordum.
Kodun okunabilirliği ve belirli standartlara bağlı kalınması kodun kalitesini arttıran en önemli faktörlerden birisidir. Eğer kodunuz başkaları tarafından kolayca anlaşılamıyorsa veya geliştirme yaparken sürekli bir şeyleri kopyalamak zorunda kalıyorsanız, kodunuzda ciddi sorunlar var demektir.
Kodu tasarlamak, kodu geliştirmekten çok daha zordur; bir yapıyı oluşturduğunuz zaman bu yapıyı değiştirmek, her şeyi en baştan yazmak kadar uğraştıracaktır. Bu yüzden kodları işin en başında tasarlamak gerekir. Çünkü tasarlamakla uğraşacağınız zaman ve emek, daha sonra yaşayacağınız problemlerden daha fazla değildir!
Kodun tasarımı, yazılımın amacına ve ileride duyulacak ihtiyaçlara göre belirlenir ve şekillendirilir. Tasarım yaparken en başta kodun okunabilir olduğundan ve kod tekrarlarının yapılmadığından emin olmalısınız. Daha sonra ise bazı yazılım mühendisliği ile ilgili kitaplardan da bulabileceğiniz, birçok kişi tarafından standart olarak kabul edilen “tasarım desenleri” ve “programlama prensipleri” hakkında fikir sahibi olmanız bu konuda sizin yararınıza olacaktır.
Tasarım desenleri (design patterns), kodun amacına yönelik olarak referans alınabilecek önerilerdir. Bunun için “Design Patterns: Elements of Reusable Object-Oriented” ve “Head First Design Patterns” isimli orjinal dili İngilizce olan kitaplar mevcut. Bu kitaplar size yeterli bilgiyi sağlayacaktır. Tasarım desenleri genellikle object-oriented programlama dilleri için, daha çok kodun tasarlanması sırasında uygulanacak yapısal önerilerden oluşur. Mesela X sınıfı tarafından Y türüne sahip başka sınıfların döndürülmesi gibi specific konuları kapsar.
Programlama prensipleri (programming principles) ise hem tasarlama hem de kodlama sırasında referans alınabilecek önerilerdir. Kodlama yaparken nelere dikkat edilmesi gerektiğini ve tasarlanırken nasıl yazılması gerektiğini öğütler. Bu prensipler çoğunlukla profesörlerin yazılımla ilgili yayınladığı kitaplardan ortaya çıkmıştır. Bu prensiplerin listesine buradan ulaşabilirsiniz.
Bunun dışında olabildiğince çok test yazmanız gereklidir. Testler kodda yapılan değişikliklerin yazılımın işlevini bozmadığından emin olmanızı ve analizini yapmanızı sağlar. Yaptığınız analizleri daha sonra karşılaştırabilmenizi de mümkün kılar.
Eğer yazdığınız kodun kaliteli olup olmadığı konusunda tereddütleriniz varsa ve bu konu üzerinde sürekli kendinizi geliştirmeye çalışıyorsanız doğru yoldasınız demektir.